W Apulii, niedaleko Bari, znajduje się najmniejszy z polskich cmentarzy wojennych we Włoszech – cmentarz w Casamassima. Spoczywa na nim 430 żołnierzy 2 Korpusu Polskiego we Włoszech.

Nie zapominajmy o bohaterach

Polski Cmentarz Wojenny w Casamassima powstał wiosną 1944 r. jako pierwszy stały cmentarz we Włoszech. Geneza jego powstania wiąże się z utworzeniem w Casamassima polskiego Szpitala Wojennego nr 1, przemianowanego następnie na 5. Szpital Wojenny, który stał się największą bazą sanitarną 2. Korpusu Polskiego. Pochówki na cmentarzu odbywały się do momentu ewakuacji 2. Korpusu Polskiego do Wielkiej Brytanii w 1946 r. 

Na cmentarz jedzie się drogą SS100 Casamassima – Bari.

Zgodnie ze słowami św. Pawła

Jak można przeczytać na stronie IPN, ” cmentarz, założony na planie prostokąta otoczonego wysokim murem, ma charakter włoskiego campo santo. W odróżnieniu od pozostałych trzech polskich cmentarzy wojennych, wzniesionych z trawertynu, ten został zbudowany z dominującej w regionie tufy. Kierownikiem prac był włoski mistrz murarski Fedele Camardella”.

Brama wejściowa na cmentarz jest zwieńczona sentencją pochodzącą z listu św. Pawła do Tymoteusza: BONUM CERTAMEN CERTAVI FIDEM CONSERVAVI – IDEO REPOSITA EST MIHI CORONA IUSTITIAE (W dobrych zawodach wystąpiłem, bieg ukończyłem, wiary ustrzegłem. Na ostatek odłożono dla mnie wieniec sprawiedliwości).

W centrum cmentarza znajduje się ołtarz z wizerunkiem Matki Bożej Ostrobramskiej i napisem: NE VI IUS OPPRIMATUR FORTITER ET NOBILITER CECIDERUNT (Nie siłą prawa złamani, mężnie i szlachetnie zginęli).

Pusty grób majora Sucharskiego

Rożne źródła podają, że na cmentarzu w Casamassima pochowano od 427 do 431 żołnierzy 2 Korpusu Polskiego.

Nieoceniony o. Adam Studziński, który sześć tygodni wędrował od grobu do grobu na polskich cmentarzach wojennych we Włoszech, podaje, że cmentarzu w Casamassima jest pochowanych 430 żołnierzy (trzech NN), ale jest tam 431 grobów. Jak to możliwe?

Otóż grób nr 261 jest pusty, ponieważ ekshumowano z niego ppłk. Henryka Sucharskiego (awans już po śmierci). Major Sucharski był z pewnością najbardziej rozpoznawalną postacią pochowaną w Casamassima 1 września 1946 r. Był on komendantem Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte we wrześniu 1939 r. Przebywał w niewoli niemieckiej do końca wojny. W lipcu 1945 r. zameldował się w dowództwie 2. Korpusu Polskiego we Włoszech, a w styczniu 1946 r. otrzymał stanowisko dowódcy 6. Batalionu Strzelców Karpackich. Zmarł 30 sierpnia 1946 r. w wyniku zapalenia otrzewnej w brytyjskim szpitalu wojskowym w Neapolu. 21 sierpnia 1971 szczątki majora ekshumowano i przewieziono do Polski, a 1 września pochowano na cmentarzu wojennym na Westerplatte.