Podróżując po Italii wciąż spotykam dzieła, na których artyści przedstawiają Boże Narodzenie i spotykam je, niezależnie od tego, czy jestem w Rzymie, Brescii, Florencji czy La Spezii.
Florencja
Patrząc na wybrane obrazy florenckie warto poszukać małp, jakie na obrazie przedstawiającym pokłon Trzech Króli, przedstawił Gentile da Fabriano.
Boże Narodzenie znajdujące się w pałacu Medyceuszy (wł. Palazzo Medici-Riccardi) przedstawione jest w sposób bardzo ciekawy i dość nietypowy – Maria z Dzieciątkiem znajdują się na łące pełnej kwiatów. Madonnie towarzyszą święci – Jan Chrzciciel (patron Florencji) i pogrążony w modlitwie Bernard – oraz pozostałe osoby Trójcy Świętej: Bóg Ojciec i Duch Święty. Jeśli się lepiej przyjrzeć, to zobaczymy złociste promienie płynące od Ducha Świętego w kierunku Jezusa.
La Spezia
Anonimo veneto sec. XVI/ XVII, Museo Lia
Brescia
Lorenzo Lotto, Pinacoteca Tosio Martinengo
Po 9 latach prac remontowych ponownie otworzona została w Brescii
Pinacoteca Tosio Martinengo. W niej również znajdziemy obrazy przedstawiające Boże Narodzenie. Oba wybrane przeze mnie dzieła otwierają się na przestrzeń wokół szopy, wykorzystując okna. Na pierwszym obrazie, którego autorem jest Lorenzo Lotto panuje tłok – tłoczą się ludzie, aniołowie i zwierzęta. Na drugim, przy żłóbku czuwają tylko Józef z Maryją, a pasterze przyglądają się z zewnątrz. Fresk znajdujący się w kompleksie Santa Giulia lokalizuje narodziny Jezusa poza szopą. Zgodnie z wieloletnią tradycją (obecnie zmienioną) Maryji towarzyszy „Józef stary” (jak w dawnej wersji kolędy Dzisiaj w Betlejem, kiedy śpiewano:
Maryja Panna, Maryja Panna
Dzieciątko piastuje,
I Józef stary, i Józef stary
Ono pielęgnuje.) i grupa aniołków. Pasterze, jeszcze niczego nie świadomi, znajdują się przy swoim stadzie, a anioł znajdujący się nad nimi ogłasza im dopiero wesołą nowinę.
Giovanni Girolamo Savoldo, Pinacoteca Tosio Martinengo
Rzym
Ostatni wybrany przeze mnie obraz (Adoracja pasterzy – Adorazione dei pastori) został namalowany przez Bernardino di Mariotto dello Stagno i znajduje się Galerii Colonna w Rzymie. Ta stosunkowo mało znana prywatna galeria znajduje się w pałacu Colonna i otwiera się dla turystów tylko w soboty od 9.00 do 13.15 (ostatnie wejście). Ponownie widzimy „starego” Józefa i wyraźnie zainteresowane Dzieciątkiem zwierzęta. Z prawej strony obrazu znajduje się dwóch pasterzy, z tego jeden trzymający fujarkę posiada niezwykle bujne kręcone włosy. Z drugiej strony widzimy anioły śpieszące do żłobu. Idylliczną atmosferę psują pojawiający się ponad aniołami żołnierze – czyżby wysłannicy Heroda szykujący rzeź niewiniątek?