Biografia majora Władysława Drelicharza, dowódcy 2. szwadronu czołgów Pułku 4. Pancernego „Skorpion” to znakomicie napisana książka o człowieku, który postawiony w sytuacji dramatycznej – wojny – zachował się jak wielki polski patriota i bohater. W recenzjach książek unikam zazwyczaj patosu i wielkich słów, ale określenie bohater pasuje do majora Drelicharza.
Małgorzata Radożycka-Paoletti daje nam biografię kompletną, nie tylko opis potyczek i bitew. Biografia ta pozwoliła mi poznać majora Drelicharza od lat młodzieńczych, przez walki w czasie wojny obronnej 1939 roku, internowanie na Węgrzech i służbę w Brygadzie Karpackiej, w tym w obronie Tobruku.
Kolejna część biografii przedstawia porucznika, a potem kapitana Drelicharza (do stopnia majora został awansowany pośmiertnie) w wojskach pancernych. To tam wzrastał jako dowódca (Egipt, Palestyna, Irak), a potem dał się poznać jako wybitny dowódca szwadronu (kompanii) w czasie walk 2 Korpusu Polskiego we Włoszech.
Śladami majora Drelicharza pod Monte Cassino
Książka Marii Radożyckiej-Paoletti to nie tylko biografia wspaniałego człowieka. To oparta o rzetelne źródła lektura, która uczy polskiej historii i geografii miejsc, znaczonych krwią polskich żołnierzy.
Ta nauka jest łatwiejsza, bo autorka zamieściła w książce szereg szczegółowych mapa oraz zilustrowała książkę wieloma zdjęciami.
Kiedy we wrześniu 2022 roku jechałem do Lacjum, to Monte Cassino było jednym z moich celów. Przed oczami pojawiały się obrazy dotychczas znane mi z różnych książek, na czele z „Bitwą o Monte Cassino” Wańkowicza. Tym razem mogłem lepiej poznać miejsca, w których prowadziły działania 2. i 3. szwadron czołgów Pułku 4. Pancernego. Przystanąłem przy zniszczonym czołgu ppor. Ludomira Białeckiego w Gardzieli, a potem poszedłem w kierunku folwarku Masseria Albaneta…
Za działania w bitwie o Monte Cassino kpt. Władysław Drelicharz został odznaczony Krzyżem Srebrnym orderu Virtuti Militari V Klasy.
Panie Majorze!
Władysław Drelicharz, jakiego poznajemy na kartach książki, jawi nam się jako dowódca i żołnierz odważny, choć czasem postrzegany jako ryzykant, którym nie był. Traktował udział w wojnie jako patriotyczny obowiązek, a nie jako ekscytującą przygodę. Przecież w okupowanej Polsce czekała na niego młoda żona z córką, której nigdy nie zobaczył.
Jego karierę wojskową i możliwość bycia mężem i ojcem dramatycznie przerwał pocisk przeciwpancerny pod Monte Fortino. Major Władysław Drelicharz nie zdołał się wydostać ze stalowej pułapki i spłonął w swoim czołgu. Był 21 listopada 1944 roku.
Córka Władysława Drelicharza pokazywała autorce książki na wpół spalony strzęp beretu z trzema kapitańskimi gwiazdkami, wyjęty z czołgu „Pigmej”.
Dwukrotny kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari (IV i V klasy), odznaczony trzykrotnie Krzyżem Walecznych oraz odznaczeniami brytyjskimi i włoskimi, spoczął początkowo w Dovadoli. Nabożeństwo żałobne odprawił o. Adam Studziński, kapelan Pułku. W pogrzebie wzięli udział gen. Anders, gen. Rakowski, gen. Duch i delegacje z innych jednostek.
W 1946 roku szczątki majora Drelicharza i wielu żołnierzy 2 Korpusu Polskiego, poległych w Apeninach i w walce o wyzwolenie Bolonii, zostały przeniesione na Polski Cmentarz Wojenny pod Bolonią. Spoczął obok swoich 1431 towarzyszy broni (grób nr 11-D-5).
Kiedy patrzyłem na zdjęcie na okładce, to widziałem uśmiechniętego mężczyznę, który widział przed sobą przyszłość, choć w życiu przeżył już tak wiele. Potem spojrzałem na daty urodzenia i śmierci: 1913-1944 – miał 31 lat!
Panie Majorze! Miałeś tyle życia przed sobą. Oddałeś je Ojczyźnie!
Chwała Bohaterom!