W gorący wrześniowy dzień, jakich nie brakowało w czasie mojego pobytu w Lazio, postanowiłem poszukać ochłody i zwiedzić jaskinie Pastena (Grotte di Pastena). Jaskinie te są jednym z większych i bardzo znanych kompleksów jaskiniowych w Lazio i całych Włoszech, ale wielu polskich turystów jeszcze nie wie o ich istnieniu.
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2023/01/SM-Grotte_di_Pastena-8-1024x703.jpg)
Masakra u wejścia do jaskini
Jaskinie Pastena są położone około 5 km na północ od wioski o tej samej nazwie i stanowią część Parco Naturale Regionale Monti Ausoni e Lago di Fondi.
Wejście do jaskini, zwane „zapadliskiem” było od dawna znane okolicznym mieszkańcom. Ma ono 20 m wysokości i12 m szerokości.
![Zapadlisko](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2023/01/SM-Grotte_di_Pastena-1-747x1024.jpg)
W 1868 roku w „zapadlisku” schronili się ostatni członkowie bandy bandyty Andreozziego, ścigani przez żandarmów. Poddali się dopiero, kiedy głód zajrzał im w oczy. Bandyci zostali rozstrzelani przed wejściem do jaskini, a porwany przez nich, i przetrzymywany jako zakładnik, seminarzysta umarł ze strachu.
Jaskinie zostały dokładnie zbadane w 1926 roku przez barona Carlo Franchettiego i innych towarzyszących mu speleologów. Już w następnym roku zostały udostępnione do zwiedzania.
Zwiedzanie jaskiń
Jaskinie Pastena dzielą się na część turystyczną oraz część dostępną tylko dla grotołazów. Zwiedzanie jest możliwe tylko z przewodnikiem.
![Grotte di Pastena - zwiedzanie w grupie z przewodnikiem](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2023/01/SM-Grotte_di_Pastena-2-1024x721.jpg)
Chodząc po jaskini mogłem oglądać wyrzeźbione przez naturę sale, w których zadziwiały stalaktyty, stalagmity oraz kolumny o różnorodnych kształtach. Jest też szopka ukryta wśród form krasowych.
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2023/01/SM-Grotte_di_Pastena-4-1024x666.jpg)
Niektóre formacje mają nawet 10 m wysokości. Wprawne oko może dostrzec też gnieżdżące się w jaskini nietoperze.
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2023/01/SM-Grotte_di_Pastena-5-655x1024.jpg)
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2023/01/SM-Grotte_di_Pastena-5A-1024x782.jpg)
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2023/01/SM-Grotte_di_Pastena-5B-713x1024.jpg)
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2023/01/SM-Grotte_di_Pastena-6A-757x1024.jpg)
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2023/01/SM-Grotte_di_Pastena-7-683x1024.jpg)
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2023/01/SM-Grotte_di_Pastena-7A-683x1024.jpg)
Najciekawszą częścią jaskini jest Sala Błękitnego Jeziora (Sala del Lago blu), w której znajduje się niewielkie jeziorko o głębokości dochodzącej do 5 metrów. W czasie deszczów można oglądać też wodospad wpadający do jeziora. Niestety, w czasie mojej wizyty wody Fosso Mastro, zasilające jeziorko i wodospad, ukryły się dobrze przed palącym słońcem.
![Grotte di Pastena - jeziorko](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2023/01/SM-Grotte_di_Pastena-10-655x1024.jpg)
Przydatne informacje
Adres: via delle Grotte, 03020 Pastena (FR).
Cena biletu – 9 euro.
Godziny zwiedzania – w czasie letnim (od 1 kwietnia do 1 listopada) od 10.00 do 19.00; w czasie zimowym od 10.00-16.00.
Wizyty odbywają się co godzinę, a dokładne godziny wejścia można sprawdzić na stronie www.