Pinacoteca Ambrosiana niesłusznie pozostaje w cieniu galerii Brera, która uchodzi za najwspanialszy zbiór obrazów w Mediolanie. Z pewnością Brera jest większa i posiada w swoich zbiorach wiele arcydzieł, ale galeria Ambriosiana może się poszczycić obrazem pędzla Leonarda. Można w niej też zobaczyć dzieła nawiązujące do okresu Bożego Narodzenia.
Biblioteka Ambrozjańska, której częścią jest Pinacoteca Ambrosiana, mieści się w Mediolanie przy Piazza Pio XI, 2. Została założona przez ks. kardynała Fryderyka Boromeusza. Początkowo miała miała gromadzić rzadkie książki i manuskrypty.
![Biblioteka Ambrozjańska](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/12/SM-Pinacoteca_Ambrosiana.jpg)
Gdzie jest św. Józef?
Kiedy odwiedziłem Bibliotekę Ambrozjańską we wrześniu 2022 roku, to zwróciła moją uwagę Madonna karmiąca Dzieciątko przy fontannie, którą namalował stosunkowo mało znany artysta Bernaert van Orley.
![Madonna karmiąca Dzieciątko przy fontannie (1516), Bernaert van Orley](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/12/SM-Bernaert_van_Orley-Madonna_z_Dzieciatkiem.jpg)
Warto poznać symbolikę tego obrazu, który powstał prawdopodobnie około 1516 roku. Malarz przedstawia Madonnę karmiącą Dzieciątko obok fontanny, na tle ogrodu. W historii sztuki ogród i fontanna są nawiązaniem do Pieśni nad Pieśniami – „Ogrodem zamkniętym jesteś, siostro ma, oblubienico, ogrodem zamkniętym, źródłem zapieczętowanym” (PnP 4, 12) – i symbolizują płodne dziewictwo Maryi. Schody za Maryją wskazują, że dla wierzącego Dziewica jest wybranym środkiem, który prowadzi do nieba.
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/12/SM-Bernaert_van_Orley-Madonna_z_Dzieciatkiem-2.jpg)
Czy na obrazie jest św. Józef? Trudno go dostrzec, ale jest. W tle po prawej stronie (częściowo przysłonięta fontanną) znajduje się postać Józefa, wskazująca ręką na Maryję.
Adoracja Dzieciątka i Apollo
Jednym z najpopularniejszych motywów malarstwa religijnego jest adoracja Dzieciątka. Pierwsza adoracja, jaką przedstawiam jest autorstwa Bartolomeo Suardi detto il Bramantino.
![Bartolomeo Suardi detto il Bramantino, Adoracja](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/12/SM-Bramantino-Adoracja_Dzieciatka.jpg)
W grupie wiernych po lewej stronie stoi osoba – jedyną, z wyjątkiem aniołów – która nie patrzy prosto na Dzieciątko, ale raczej na kobietę na pierwszym planie po prawej. Wiele wskazuje, że jest to Apollo, którego identyfikuje wieniec laurowy i długa, charakterystyczna pochodnia.
![Bramantino, Adoracja](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/12/SM-Bramantino-Adoracja_Dzieciatka-1-1024x339.jpg)
Ten Apollo, teraz stary i brzydki, opiera się na zgaszonej pochodni pod martwą gałęzią, która symbolizuje koniec pogaństwa. Stojąca po prawej wieszczka Sybilla wyraźnie patrzy na Dzieciątko.
![Domenico Ghirlandaio (warsztat?), Adoracja Dzieciątka](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/12/SM-Ghirlandaio-Adoracja_Dzieciatka.jpg)
Łatwo przeoczyć niewielkie tondo o średnicy 90 cm, które powstało w warsztacie Domenica Ghirlandaio i przedstawia Boże Narodzenie.
![Martino Piazza, Adoracja Dzieciątka](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/12/SM-Piazza_Martino-Adoracja_Dzieciatka-P.jpg)
Kolejny lombardzki artysta, jaki nam się przedstawia, to Martino Piazza (ur. 1475-1480, zm. 1523). Malarz przedstawia nam scenę z walącej się szopy, a w tle widać jakieś lombardzkie miasto oraz piękny górski krajobraz.
Kolejny obraz to Boże Narodzenie (lub Żłóbek), który namalował Federico Barocci.
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/12/SM-Barocci-Zlobek.jpg)
Obraz ten należał do ulubionych kardynała Boromeusza. Światło bijące od Dzieciątka rozświetla szatę Maryi i odbija się w oczach wołu i osła. Św. Józef uchyla drzwi pasterzom, którzy nieśmiało spoglądają na nieziemski blask.
Pinacoteca Ambrosiana – jest i Tycjan
Jeśli poszukujesz obrazu Tiziano Vecellio, związanego z tematyką bożonarodzeniową, to znajdziesz w galerii Pokłon Trzech Króli (Adorazione dei Magi).
![Tiziano Vecellio, Pokłon Trzech Króli](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/12/SM-Tycjan-Adorazione_dei_Magi-1024x659.jpg)
Na pierwszym planie znajduje się piesek, który przez długi czas był zamalowany, bo uznano go za lement niepasujący do powagi sceny. Federico Borromeo, założyciel Ambrozjany, nie był zadowolony z tego „poprawiania” Tycjana. Przy okazji ostatnich prac konserwatorskich zwierzę zostało odzyskane i można je znowu oglądać.