Kiedy mieszkałem w Montecatini Terme, to 8 września pojechałem specjalnie do Prato, aby zobaczyć Corteggio storico, w trakcie którego prezentowana jest najsłynniejsza relikwia przechowywana w katedrze św. Szczepana (Santo Stefano). Ta relikwia to Sacra Cintola, zwana także Sacro Cingolo, która jest uważana za pasek Madonny.

Św. Tomasz i pasek Maryi

Zgodnie z tradycją św. Tomasz, niedowierzając we Wniebowzięcie NMP, otworzył jej grób, ale znalazł tylko pasek Madonny, pozostawiony przez Maryję, aby umocnić jego wiarę. Wydarzenie to jest przedstawiane w wielu ołtarzach kaplic poświęconych św. Tomaszowi, ukazujących Madonnę wstępującą do nieba. Pas wiszący w kierunku św. Tomasza symbolizuje więź między człowiekiem a Dziewicą. Obrazy lub rzeźby ukazujące Maryję obdarowującą paskiem św. Tomasza noszą nazwę „Madonna della Cintola” (Madonna od paska).

Na obrazie powyżej widzimy Maryję w mandorli (aureoli w kształcie migdała otaczającej całe ciało), jak w otoczeniu aniołów jest unoszona do nieba. Tomasz podnosi ręce do góry, a zielony pasek z sukni Madonny trafia do jego dłoni. Widać też pusty grób, a w nim kwiaty.

Sacra Cintola z Prato

Według średniowiecznych przekazów, św. Tomasz, przed wyjazdem do Indii, powierzył relikwię kapłanowi obrządku wschodniego i od tego czasu pasek zmieniał właścicieli, aż wszedł w posiadanie Michele Dagomari da Prato, kupca mieszkającego w Jerozolimie w 1141 roku, jako posag Marii, potomkini kapłana, który opiekował się relikwią.

Kupiec w tym samym roku wrócił do ojczyzny, przywożąc ze sobą relikwię. W 1173 roku, niedługo przed śmiercią, Michał ujawnił posiadanie swojego skarbu i przekazał pasek rektorowi kościoła parafialnego. W następnym roku Sacro Cingolo został przywieziony do katedry św. Szczepana w uroczystej procesji i umieszczony wewnątrz ołtarza głównego. Obecnie jest przechowywany w skarbcu w specjalnej kaplicy.

Po próbie kradzieży relikwii przez Pistoję w 1312 roku gmina wywłaszczyła pasek, obejmując 2/3 jego własności. Od tego czasu jeden z trzech kluczy do skarbca posiadają biskupi, a dwa są w posiadaniu gminy.

Muzeum w Palazzo Pretorio

Kiedy szedłem do centrum Prato, mijając wcześniej wiele zakładów odzieżowych i kaletniczych, w których pracowali Chińczycy, dotarłem do XIII-wiecznej wieży, której mieści się obecnie Museo Civico (Muzeum Miejskie).

Na placu obok Palazzo Pretorio stoi pomnik Francesco Datiniego, którego autorem jest Antonio Garelli. Z daleka zobaczyłem monument z marmuru z Carrary, a na nim postać bogatego kupca i bankiera z Prato, wynalazcy weksla. Wyciągnięta ręka Datiniego nie trzyma jednak weksla. To zapis dla ubogich – Francesco Datini zmarł bezdzietnie 16 sierpnia 1410 r. i pozostawił wszystkie swoje dobra ubogim.

W Palazzo Pretorio w Prato można zobaczyć wiele dzieł sztuki związanych z pasem Madonny oraz inne ciekawe obrazy i rzeźby.

Chodząc po Museo Civico w Prato zobaczyłem jeden obraz, który mnie zauroczył. To portret Baldo Maginiego, który namalował Ghirlandaio.

Publiczne wystawienie Sacra Cintola w Prato

Pas Madonny (Sacra Cintola) jest prezentowany publicznie tylko pięć razy w roku:

• Na Wielkanoc,
• 1 maja,
• 15 sierpnia (Wniebowzięcie NMP),
• 8 września (Narodziny NMP),
• 25 grudnia – Boże Narodzenie.

Publiczne prezentowanie pasa Madonny wiernym rozpoczęło się już w XIII wieku. Aby ułatwić zobaczenie relikwii, w latach 1290-1336 przed obecną fasadą katedry, powstał nowy duży plac. W latach 1428-1438 Donatello i Michelozzo zrealizowali projekt, w wyniku którego na prawym roku fasady powstała zewnętrzna ambona.

Ambona zewnętrzna jest przeznaczona wyłącznie do ekspozycji Sacro Cingolo. Ambona spoczywa na podstawie z brązu. Jest ozdobiona rzeźbionymi płytami wykonanymi przez Donatella, na których można dostrzec taniec aniołów, radujących się z wystawienia pasa. Od góry ambonę zamyka smukły, elegancki baldachim parasolowy, z drewnianym sufitem podwieszanym utworzony z promieniście rozchodzących się segmentów.

Corteggio storico

Ponieważ najczęściej podróżuję do Italii we wrześniu, to przebywając w Montecatini Terme, postanowiłem obejrzeć uroczyste wystawienie Sacro Cingolo podczas Corteggio storico, 8 września.

Cortegio storico rozpoczyna się uroczystą paradą władz cywilnych, którym towarzyszą przedstawiciele poszczególnych dzielnic, przedstawiciele innych miast, grupy uczestników w strojach historycznych i muzycy.

Stojąc wśród setek, a może tysięcy obserwatorów wypatrzyłem osobę, która odpowiadała za bezpieczeństwo całego wydarzenia, którą nazwałem „Montalbano”. Widzisz go na zdjęciach powyżej?

Ponieważ od wielu stuleci pasem Madonny opiekują się wspólnie władze gminy oraz biskupi, to również w czasie Corteggio storico występując razem burmistrz, przedstawiciele regionu Toskania i dostojnicy kościelni. To przecież święto całego miasta, a nie jakiejś grupy wyborców!

Prezent od „Montalbano”

Najlepsze miejsca podczas Corteggio storico znajdują się na trybunie ustawionej przy placu. Oczywiście są płatne! Ja stałem w bocznej uliczce i zerkałem w prawo, w stronę katedry i pustej na razie ambony. Trwało to już dwie, a może trzy godziny…

Nagle „Montalbano” podszedł do barierek zamykających „naszą” uliczkę i wpuścił stojących tam ludzi (w tym mnie) na plac przed katedrą. Może pusty plac źle wyglądał w telewizji? Zresztą nieważne! Po chwili miałem najlepsze miejsce do obserwacji wystawienia relikwii i w dodatku bezpłatne.

Kiedy trębacze dali sygnał, oczy wszystkich zgromadzonych skierowały się w stronę ambony.

Najpierw ukazał się ksiądz z kadzielnicą, a to był niechybny znak, że wkrótce pojawi się biskup z relikwią.

Zgodnie z tradycyjnym rytuałem Sacro Cingolo jest pokazywany trzykrotnie, a biskup trzy razy wchodzi i wychodzi przez drzwi na zewnętrzną ambonę.

Wystawienie relikwii miało nastąpić o godzinie 22.30. Ponieważ jesteśmy we Włoszech, to pewnie zobaczyliśmy pas Madonny godzinę później.

Prezentował się wspaniale w cennym relikwiarzu stworzonym przez mistrza złotnictwa Giampaolo Babetto.