Wyjazd na długi weekend majowy do Saksonii zaowocował włoskimi odkryciami. Zwiedzając zamek Stolpen, w którym więziona była hrabina Cosel, odnalazłem polskie tropy wiodące do Italii.
Uwięziona metresa Augusta II Mocnego
Niedaleko Drezna znajduje się zamek Stolpen, w którym spędziła 49 lat swojego życia najbardziej znana kochanka króla Polski – Augusta II Mocnego – hrabina Anna Konstancja von Cosel. Losy hrabiny opisał Józef Ignacy Kraszewski w powieści „Hrabina Cosel”. Na podstawie powieści powstał w latach 60. film i serial Hrabina Cosel w reżyserii Jerzego Antczaka, z Jadwigą Barańską w roli tytułowej.
Ambitna i żądna władzy hrabina chciała zostać królową, po śmierci prawowitej małżonki króla. Podobno wymogła od Augusta Mocnego przyrzeczenie na piśmie, co stało się przyczyną jej zguby. Wplątana w intrygi dworskie została skazana za zdradę na dożywotnie więzienie.
Zanim hrabina popadła w niełaskę (została osadzona na zamku Stolpen w 1716 roku) zdążyła urodzić królowi Augustowi II trójkę nieślubnych dzieci – Fryderyka Augusta, Fryderykę Aleksandrę oraz Augustę Annę. Mnie zainteresowały losy Fryderyki Aleksandry.
Wesele w Dreźnie
18 lutego 1730 roku Fryderyka Aleksandra Cosel poślubiła w Dreźnie Jana Kantego Moszyńskiego. Jak do tego doszło?
Jan Kanty Moszyński pochodził z ubogiej rodziny szlacheckiej. Wstęp na dwór Augusta II umożliwił mu wuj Franciszek Maksymilian Ossoliński pełniący wtedy funkcję ministra gabinetowego i sekretarza stanu dla Polski. Młodego Moszyńskiego król mianował szambelanem. Robił karierę na dworze królewskim, 4 maja 1729 został mianowany krajczym wielkim koronnym a w dwa tygodnie później 20 maja podskarbim nadwornym koronnym. Wyrazem największej sympatii i zaufania króla do Moszyńskiego był jego ślub w Dreźnie z córką króla i Anny Konstancji Cosel – Fryderyką, Aleksandrą. Wesele uświetnił swą obecnością m. in. król Fryderyk Wilhelm I Pruski. Państwo Moszyńscy mieli dwóch synów – Augusta Fryderyka i Fryderyka Józefa.
Królewski wnuk opisuje Italię
Królewski wnuk – August Fryderyk Moszyński – urodził się 25 stycznia 1731 roku w Dreźnie. Uczył się w szkole wojskowej w Dreźnie. Studiował też architekturę u Gaetana Chiaveriego. Po elekcji króla Stanisława Augusta pojawił się w Warszawie na prywatnej audiencji i został jednym z jego bliskich współpracowników. Od r. 1765 był dyrektorem budowli królewskich i nieoficjalnym dyrektorem kolekcji Stanisława Augusta gromadzonej w Łazienkach oraz opiekunem Zrzeszenia Aktorów Narodowych.
August Moszyński roztrwonił majątek na kobiety i alchemię. Pod koniec życia poprosił króla o pozwolenie wyjazdu do Włoch, celem podreperowania zdrowia. Król zgodził się ponieść koszty podróży i Moszyński pod przybranym nazwiskiem hr. Leszczkowa wyjechał w październiku 1784 roku przez Pragę, Norymbergę, Strasburg do południowej Francji, a stamtąd z końcem marca 1785 do Włoch.
W końcu kwietnia znalazł się we Florencji, skąd pojechał do Rzymu, gdzie przebywał do października, a następnie do Neapolu. W czasie podróży Moszyński spisywał swoje wrażenia i obserwacje w formie dziennika przeznaczonego dla króla (Dziennik podróży do Francji i Włoch, Wydawnictwo Literackie 1970). Dziennik ten zawiera wiele obserwacji z dziedziny sztuki i nauk przyrodniczych oraz życia mieszkańców odwiedzanych krain.
Sam Moszyński zmarł w drodze powrotnej do Polski – w Padwie (lub Wenecji) w 1786 roku.