Opłakiwanie martwego Chrystusa (Compianto sul Cristo morto) to pochodzący z 1502 roku obraz, który namalował Luca Signorelli. Obecnie można go oglądać w Muzeum Diecezjalnym w Cortonie.

Co ciekawe, choć głównym tematem dzieła jest lamentacja, to na obrazie artysta umieścił wszystkie najważniejsze wydarzenia Wielkiego Tygodnia.

Czy śmierć syna miała wpływ na powstanie obrazu?

Giorgio Vasari w „Żywotach najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów” przekazuje nam taką historię:

Opowiadają, że gdy w Cortonie zabito mu syna, chłopca o pięknym wyglądzie i zdolnościach, w tym wielkim nieszczęściu kazał go rozebrać i bez jednej łzy w oku, z całą siłą ducha sportretował go, aby dzięki tej pracy móc, kiedykolwiek zechce, zobaczyć to, co dała mu natura, a odebrał zły los.

Giorgio Vasari

Czy na obrazie, przeznaczonym pierwotnie dla kościoła św. Małgorzaty z Cortony, Chrystus posiada cechy syna artysty? Tego już się pewnie nie dowiemy.

Luca Signorelli i jego opowieść

Chcą zachować chronologię Wielkiego Tygodnia, należy rozpocząć oglądanie obrazu od predelli.

Na predelli namalowanej przypuszczalnie przez uczniów lub współpracowników Signorellego widzimy cztery epizody sprzed Męki Pańskiej: Modlitwę w ogrójcu, Ostatnią Wieczerzę, Pojmanie Chrystusa i Biczowanie.

Ukrzyżowanie Chrystusa Luca Signorelli przedstawił lewym górnym rogu obrazu:

W scenie na Kalwarii widać ukrzyżowanego Chrystusa pomiędzy dwoma łotrami, a u stóp krzyży – cały tłum żołnierzy.

Główny temat obrazu

Najważniejsza scena obrazu odbywa się pod Krzyżem, wieczorem w Wielki Piątek.

Pod Krzyżem widać dużą grupa postaci, zgromadzoną wokół ciała Jezusa, leżącego na ziemi i wspieranego przez mdlejącą Madonnę. Jedna z kobiet (Maria, żona Kleofasa?) całuje rękę Chrystusa, a Maria Magdalena podtrzymuje jego nogi, rozkładając ręce w geście rozpaczy.

Dookoła widać pobożne kobiety, Jana Apostoła załamującego ręce w smutnym geście oraz dwóch rozmawiających mężczyzn, trzymających gwoździe i koronę cierniową. Jeden z nich wygląda na Rzymianina, drugi może być żydowskim kapłanem.

Na pierwszym planie widzimy czaszkę (Golgota – Góra Czaszki) oraz młotek – narzędzie Męki. Po Krzyżu spływa strużka krwi.

Zakończenie Wielkiego Tygodnia

Luca Signorelli domyka swój obraz w myśl słów św. Pawła: „A jeżeli Chrystus nie zmartwychwstał, daremne jest nasze nauczanie, próżna jest także wasza wiara” (1 Kor 15, 14).

Dlatego w prawym górnym rogu obrazu widać scenę Zmartwychwstania.

„Wychodzi z grobu, dnia trzeciego z rana!”.