Sacra di San Michele, a dokładniej opactwo San Michele della Chiusa, to kompleks architektoniczny wznoszący się na szczycie góry Pirchiriano, przy wejściu do doliny Val di Susa, w Piemoncie. Kościół wchodzący w skład zabudowań klasztoru jest znanym miejscem kultu św. Michała Archanioła.
Od San Giovanni Vincenzo do Umberto Eco
Do opactwa Sacra di San Michele pojechałem z Turynu. Leży ono około 40 km od stolicy Piemontu, na górze Pirchiriano (łac. Porcarianus, tzn. Świńska Góra). Chciałem zobaczyć znane w całych Włoszech miejsce kultu św. Michała Archanioła oraz zobaczyć budowlę, która zainspirowała Umberto Eco.
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/07/SM-Sacra_di_San_Michele-2.jpg)
Historia opactwa – w skrócie – wygląda następująco:
Pod koniec X wieku na Pirchiriano założył pustelnię św. Giovanni da Besate (św. Giovanni Vincenzo), uczeń św. Romualda. Jan z Besate doświadczył objawienia św. Michała Archanioła, który wybrał szczyt góry na nowe miejsce swojego kultu.
Dzięki wsparciu hrabiego Hugona z Montboissier, u progu nowego tysiąclecia rozpoczęła się budowa klasztoru, którą powierzono potem pięciu benedyktyńskim mnichom. Powstało opactwo, które stało się ważnym miejscem na szklaku pielgrzymkowym, centrum kulturalnym i duchowym o znaczeniu międzynarodowym.
Od początku aż do pierwszej połowy XIV wieku klasztor przeżywał największy rozkwit, ale potem nastąpiły lata trudniejsze. W 1622 roku papieża Grzegorz XV podjął decyzję o likwidacji klasztoru benedyktyńskiego, zamieszkałego wówczas przez zaledwie trzech mnichów.
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/07/SM-Sacra_di_San_Michele-3.jpg)
Papież Grzegorz XVI w sierpniu 1836 r. mianował mnichów z zakonu rosminianów administratorami opactwa. Jednocześnie król Carlo Alberto powierzył zakonnikom im opiekę nad ciałami dwudziestu czterech członków rodziny królewskiej Domu Sabaudzkiego, przeniesionymi z katedry w Turynie. Dobre czasy opactwa trwały tylko do 1867 roku, do konfiskaty dóbr kościelnych we Włoszech. Pomimo pozbawienia dochodów z okolicznych włości, rosminianie pozostali w Sacra do dzisiaj.
Ustawa regionalna (regionu Piemonte) nr 64 z 21/12/1994, uznała Sacra di San Michele za jeden z pomników symboli Piemontu.
Wieczorem 24 stycznia 2018 roku w opactwie wybuchł pożar, ale dzięki interwencji straży pożarnej udało się ograniczyć straty do części dachowej.
„Imię róży”
![Umberto Eco, Imię róży](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/07/Umberto_Eco-ImieI_rozy.jpg)
A jaki związek z Sacra di San Michele ma Umberto Eco?
Pisarz, który wcześniej odwiedził opactwo, zainspirował się sugestywną budowlą. Akcja jego debiutanckiej powieści „Imię róży”, wydanej w 1980 roku, rozgrywa się w anonimowym włoskim opactwie benedyktyńskim. Wszystkie wydarzenia rozgrywają się w ciągu tygodnia w 1327 roku. Powieść kryminalno-obyczajowa została uznana za jedno z arcydzieł literackich XX wieku.
Zwiedzanie Sacra di San Michele
Opactwo można zwiedzać od poniedziałku do niedzieli (w niedzielę z przerwą na Mszę św.) – latem od 9.30 do 18.30.
Szczegółowe godziny otwarcia znajdziesz na stronie www opactwa.
Z parkingu znajdującego się przy Piazzale Croce Nera, dojdziemy do kasy biletowej Sacra, utwardzoną drogą, lekko pod górę (ok. 800 metrów – 15 'pieszo). Bilet wstępu kosztuje 8 euro.
Architektura i dzieła sztuki
Budynki opactwa reprezentują style romański i gotycki. Fasada monumentalnego kościoła ma 41 metrów wysokości.
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/07/SM-Sacra_di_San_Michele-6.jpg)
Od poziomu wejściowego do kościoła prowadzą Schody Umarłych (Scalone dei Morti). W centralnej niszy przy tych schodach, do 1936 roku, przechowywano ciała zmarłych mnichów, stąd nazwa klatki schodowej.
![](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/07/SM-Sacra_di_San_Michele-5.jpg)
Na szczycie Schodów Umarłych znajduje się Portal Zodiaku, romańskie dzieło wyrzeźbione przez Maestro Nicolao, słynnego architekta-rzeźbiarza z Piacenzy.
Po minięciu Portalu Zodiaku stajemy przed wejściem do kościoła. Romańsko-gotyckie sanktuarium św. Michała Archanioła było budowane i modyfikowane przez kilka stuleci. Architektura romańska dominuje w absydzie, która jest zorientowana dokładnie na punkt, w którym wschodzi słońce w święto San Michele (29 września).
![Złożenie do grobu](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/07/SM-Sacra_di_San_Michele-4-1024x536.jpg)
W kościele zachowało się kilka ciekawych dzieł malarskich. Największy fresk, który zachował się w Sacra, ostał namalowany w 1505 roku przez Secondo del Bosco di Poirino i jego uczniów. Ma on wymiary: 6,5 x 4 m. Składa się z trzech scen: Pogrzeb Jezusa (Złożenie do grobu), Zaśnięcie Maryi oraz Wniebowzięcie NMP.
Rzeźba św. Michała Archanioła
Od 24 września 2005 roku, na skalnym występie między „Starym Klasztorem” a podstawą kościoła, znajduje się posąg św. Michała Archanioła stworzony przez rzeźbiarza Paula dë Doss-Morodera, artystę z Południowego Tyrolu, którego najważniejsze dzieła znajdują się we Włoszech, Niemczech i Ameryce.
![Rzeźba św. Michała Archanioła](https://italjarek.pl/wp-content/uploads/2022/07/SM-Sacra_di_San_Michele-7.jpg)
Rzeźba z brązu ma ponad 5 metrów wysokości i waży prawie 3,5 tony. Artysta opisuje swoją pracę w następujący sposób:
Św. Michał Archanioł był Archaniołem Dobra, który pokonał Zło: moja figura ma reprezentować przede wszystkim Dobro, w naszym świecie niewiernym Pokojowi.
Dzieło składa się z dwóch części: w jednej św. Michał Archanioł stoi na żywej skale, tej samej, na której wznosi się opactwo, zwycięzca Dobra dla Pokoju i Nosiciel Słowa Bożego; za nim – na drugim planie – skrzydła Anioła Zła, już pokonanego, pogrążają się w ciemności.
Archanioł jest także Strażnikiem Królestwa Bożego, które symbolicznie otwiera się na ścianie za rzeźbą.