Mediolan i Lombardia to przewodnik, autorstwa Beaty i Pawła Pomykalskich, który został wydany przez Bezdroża w serii Travel & Style (Podróże to styl życia). Od dawna szukałem kompletnego przewodnika po Lombardii i książka, o której pisze, spełnia te kryteria.
Mój test przewodnika o Lombardii
Ponieważ od 25 lat podróżuję po Włoszech i sam jestem autorem jednego przewodnika, to zauważyłem, że przewodniki opisujące kluczowe miasta regionu (w tym przypadku Mediolan) często pomijają ciekawe miejsca w okolicy.
Opracowałem sobie więc test, który sprawdza moje wymagania wobec wydanych przewodników, który w przypadku przewodnika po Lombardii sprawdzał, czy znalazły się w nim trzy nieoczywiste miejsca:
- Sacro Monte w okolicy Varese,
- Utwory skalne w rejonie jeziora Iseo,
- Klasztor Santa Caterina w Leggiuno nad jeziorem Maggiore.
Dwa spośród tych miejsc są opisane w przewodniku, a trzecie jest umieszczone i wyróżnione na mapce, więc uznałem, że test jest zdany.
Stolica Lombardii – Mediolanu
Przewodnik „Mediolan i Lombardia” liczy ponad 360 stron. Jest bogato ilustrowany i zaopatrzony liczne mapki oraz w indeks, który ułatwi szybkie odnalezienie miejsc, do których chcesz dotrzeć. Całość jest napisana zgodnie z ideą, według której podróżowanie jest stylem życia.
Bardzo spodobało mi się, że każda z części zaczyna się od stron „Nie pomiń!”, które z pewnością pomogą turystom, którzy planują krótszy pobyt oraz tym, którzy chcą być pewni, że zobaczą największe atrakcje regionu.
Autorzy zapraszają nas w podróż po Lombardii, zaczynając od jej stolicy – Mediolanu. Ta część przewodnika liczy ponad 100 stron i rozpoczyna się od Piazza del Duomo, które jest sercem Mediolanu.
Możemy więc od razu zwiedzić piękną katedrę Santa Maria Nascente, wejść na jej dach, a potem zanurzyć się w Galerii Wiktora Emanuela II.
Autorzy przewodnika pokazują nam cały Mediolan i zapraszają na Piazza della Scala ze słynną operą, prowadzą do urokliwego Piazza Mercanti otoczonego niezwykłymi pałacami, a następnie zapraszają do Biblioteki Ambrozjańskiej i Pinakoteki, które znajdują się 200 m od Piazza Mercanti. To tam możemy oglądać arcydzieła Leonarda da Vinci. Rafaela czy „Kosz z owocami” Caravaggia.
Z przewodnikiem w ręku zobaczysz te miejsca w Mediolanie, które najbardziej cię interesują. Możesz wybrać zabytkowe kościoły np. Civico Tempio di San Sebastiano czy San Giorgio di Palazzo, świątynie sztuki takie jak Pinakoteka Brera czy Pawilon Sztuki Współczesnej albo odpocząć w parku Sempione w pobliżu Castello Sforzesco.
Przy okazji Beata i Paweł Pomykalscy pokazują, jak można smakować Mediolan, oglądając mniej znane miejsca np. złoty ołtarz św. Ambrożego czy system kanałów Naviglio. Idąc wzdłuż tych kanałów poczujesz się trochę jak w Wenecji, a miasto odsłoni przed tobą prowincjonalną, ale też przyjazną i swojską twarz.
Osoby, dla który ważne są kwestio mody, trafią dzięki przewodnikowi do Dzielnicy Mody, zwanej też Złotym Kwadratem, a miłośnicy architektury przyjaznej człowiekowi do budynków zrealizowanych w ramach Progetto Porta Nuowa. Ja z pewnością wybiorę się też na Cimitero Monumentale. Swoje strony w przewodniku odnajdą też miłośnicy sportu i dobrej kuchni.
Miasta Lombardii
Druga część przewodnika „Mediolan i Lombardia” zaprasza do dziewięciu miast Lombardii.
Pierwsze miasto (poza Mediolanen), które opisują autorzy przewodnika, to Bergamo. Miasto to dla wielu turystów jest znane przede wszystkim z lotniska, a Beata i Paweł Pomykalscy udowadniają, że znajdziesz tam znacznie więcej. Dzięki temu możemy podziwiać Citta Alta – otoczone murem historyczne centrum Bergamo, położone na wzgórzu oraz rozwijające się od XIX-XX wieku – Dolne Miasto (Citta Bassa). Autorzy pokazują, że w Bergamo znajduje się prawdziwa perła renesansu kaplica Colleonich (we wnętrzu wspaniałej bazyliki Santa Maria Maggiore). Podpowiadają też, że wspaniały widok miasta roztacza się ze wzgórza San Vigilo, na które można wjechać kolejką.
Dzięki tej części przewodnika trafisz do pełnej zabytków Brescii i obejrzysz tam również Park Archeologiczny z rzymskimi budowlami, wstąpisz do stolicy skrzypiec – Cremony, zobaczysz Lodi, które jest stolicą majoliki.
A to nie koniec miejskich atrakcji, bo na kolejnych stronach przewodnika znajdziesz Mantuę, gdzie czekają cię freski Andrei Mantegny, Monzę, znaną z toru Formuły 1, Pawię, która była kiedyś miastem 100 wież oraz Sabbionetę, projektowaną jako miasto idealne.
Na koniec tej części autorzy zabierają nas do Vigevano, które jest włoską stolicą ryżu, a także obuwia.
Jeziora przedalpejskie
Jeśli zmęczą cię nieco miejskie klimaty, to Beata i Paweł Pomykalscy proponują ci – w kolejnej części przewodnika „Mediolan i Lombardia” – odpoczynek nad jeziorami przedalpejskimi.
Autorzy zaczynają od jeziora Garda i opisują zarówno piękne miasteczka nad jeziorem, jak i możliwości aktywnego wypoczynku w masywie Baldo. Nie pomijają też Sirmione, miasteczka uważanego za największą atrakcję turystyczną nad Gardą. Dowiesz się też o miejscach, gdzie uciekniesz od tłumów, a także będziesz miał chwilę do religijnej zadumy (Madonna della Corona).
Kolejne jezioro, nad które zabierają nas autorzy przewodnika, to urokliwe Iseo. To tutaj znajdziesz miejsce do uprawiania sportów wodnych, wspinaczki czy turystyki rowerowej, a wśród nich niezwykłe formy skalne w pobliżu wioski Zone.
Autorzy przewodnika opisują też jezioro Como i wspaniałe rezydencje znajdujące się nad tym jeziorem. Zaczynają podróż od miasta Como, gdzie pokazują nam nie tylko katedrę Santa Maria Assunta, ale również zabytki włoskiego modernizmu. Otrzymujesz też wskazówkę, że już w mieście Como masz okazję do odbycia rejsu po jeziorze. Dowiadujemy się, gdzie warto wyruszyć w góry, aby spojrzeć „z góry” na Lecco oraz otrzymujemy zaproszenie do bajkowych ogrodów Varenny.
Kolejne dwa jeziora, jakie są opisane w przewodniku to włosko-szwajcarskie Lugano oraz Varese. Jezioro Varese zostało określone przez autorów przewodnika jako znakomite miejsce do wycieczek lub nicnierobienia. Z miasta Varese można wyruszyć na wycieczkę na Sacro Monte di Varese, gdzie po drodze do sanktuarium na wzgórzu można podziwiać 14 kaplic maryjnych (tu moja uwaga: autorzy nazywają szlak Kalwarią, a nie jest to Droga Krzyżowa, tylko kaplice tajemnic różańcowych).
Na koniec części poświęconej jeziorom przedalpejskim autorzy zapraszają nas nad jezioro Maggiore, apotem proponują wycieczki na Wyspy Boromejskie oraz wyprawę w góry.
Skrótowe podpowiedzi i ciekawostki
W przewodniku znajdziesz też podpowiedzi i ciekawostki na stronach poświęconych jednemu tematowi np. „Alla bergamasca, czyli co zjeść w Bergamio; Luksusowa ikra z Brescii; Kolejka na Monte Baldo czy Rodzinne szaleństwa.
Polecam przewodnik „Mediolan i Lombardia”, który jest ciekawą lekturą, pokazuje miejsca warte zobaczenia na wspaniałych zdjęciach i prowadzi do niemal wszystkich atrakcji Lombardii.
Wszystkie zdjęcia ilustrujące artykuł pochodzą z przewodnika: B. i P. Pomykalscy, Mediolan i Lombardia, Bezdroża – Wydawnictwo Helion, Gliwice 2024.